Sanat nedir?
Sanat, insanlık tarihinin her döneminde var olan bir olgudur. İnsanlığın geçirdiği evrimler yaşama biçimlerini, yaşama bakışlarını, sanat biçimlerini ve sanata bakışlarını değiştirmiş, her dönemde ve her toplumda, sanat farklı görünümlerde ortaya çıkmıştır. Bugün sanatın duygusal ve düşünsel etkileme gücüne sahip oluşu daha belirleyicidir.
Bu anlayışa en uygun tanımı yapan Thomas Munro’ya göre; “sanat doyurucu estetik yaşantılar oluşturmak amacıyla dürtüler yaratma becerisidir.” Sanat, güzel ile uğraşır. Güzel göreceli bir kavramdır. Kendi içinde tutarlı bir bütünlüğü taşıyan şey çirkin, acı verici bile olsa estetik açıdan güzeldir. Sanat, nesnel ve öznel yaklaşımlara göre farklı açıklanır. Nesnel yaklaşımda sanat, toplumsal etkilerle, öznel yaklaşımda ise salt bir bireysellikle yaratılır.
SANAT
1- Pratik Sanatlar
Duvarcılık dokumacılık marangozluk gibi alışkanlık ve ustalık isteyen mesleklere Pratik Sanatlar, bunları yapanlara ise zanaatçı denir.
2- Güzel Sanatlar
İnsanda coşku ve hayranlık uyandıran müzik, resim, mimarlık,, tiyatro gibi sanatlardır.
Sesselsanatlar(şiir,edebiyat,müzik)
Görselsanatlar(resim,drama,tiyatro,heykel,dans)
SANAT VE BEYİN GELİŞİMİ
SOL BEYİN
2 boyutlu düşünme
Kısa süreli hafıza
Soyut düşünme
Analiz
Mantıksal düzenleme
Matematik
Okuma-yazma
Konuşma
Sözel düşünme
SAĞ BEYİN
3 boyutlu düşünme
Uzun süreli hafıza
Somut düşünme
Duygusal zeka
Yaratıcılık-Hayal gücü
Mekansalfarkındalık
Sanatsal kapasite
Görsel düşünme
Problem çözme
SANAT VE ÇOCUK GELİŞİMİNE ETKİSİ
Bilişsel Etkiler
*Sinapsoluşumunu hızlandırır
*Beyin fonksiyonlarını sağlamlaştırır
*Dikkat ve odaklanmayı arttırır
*Problem çözme becerisini geliştirir
*Duyusal Entegrasyon sürecini destekler
*Dinleme yetisini güçlendirir
*Hafızanın kalıcı ve sağlıklı gelişimini sağlar
*Akademik başarıyı destekler
Motor beceriler
*El-göz koordinasyonunu geliştirir
*Çapraz koordinasyonu destekler
*Kas tonu gelişimine yardımcı olur
*Beden kontrolünün gelişimini sağlar
*Dengenin oluşmasına zemin hazırlar
*Görsel ve işitsel farkındalık sağlar
*3 boyut farkındalığını kazandırır
Duygusal Etkiler
*Özgüven gelişimini sağlar
*Duyguların sağlıklı yaşanmasına destek olur
*Duygusal problemlerin çözümünü sağlar
*Travma etkilerini azaltır
*Çevresel ilişkilerin sağlıklı oluşumuna yardım eder
Sosyal Etkiler
*Takım ruhunu geliştirir
*Sosyal farkındalığı arttırır
*Organizasyon becerilerini geliştirir
*Zaman yönetimine yardım eder
*Gruplar arası çatışmaları çözer
*Kişisel gelişimi destekler
*İletişim becerilerini geliştirir
Sanatsal Beceriler Kapsamı
•Yapılandırılmış ve tekrarlı Temel sanat çalışmaları
•Duyusal entegrasyonu destekleyen çalışmalar
•Araç-gereçlerin nasıl kullanılacağına dair çalışmalar
•Basit,şekilve biçimlerin çizlmesi, boyanması
•Motor becerileri destekleyen çalışmalar
•Kendini ifade etmeyi destekleyen çalışmalar
•Sorun çözme becerisini destekleyen çalışmalar
•Sosyal ve duygusal gelişimi destekleyen çalışmalar
Sanatsal Becerileri Öğretmede Temel Prensipler
•Kolaydan zora doğru bir yaklaşım
•Konu ve çalışmaların küçük parçalara bölünmesi
•Materyallerin ve uygulamaların ihtiyaca uygun seçilmesi
•Tekrar ve değerlendirmeye yer verilmesi
•Motivasyon ve destek sürecinin aktif tutulması
•Sanatsal çalışmaların sergilenmesi ve değer görmesi
Öğretmenin Görevi
* Sessiz, güvenli ve konforlu bir ortam oluşturmak
* Engellere bakmaksızın her öğrencinin sanatsal beceri geliştirebileceğine inanmak
* Uygun materyaller ile sanatsal çalışmaların uygulamasını öğretmek
* Psikolojik esneklik ve dayanıklılığı arttırmak
* Sanatsal beceri gelişiminde özgüven ve özsaygı üzerinde yoğunlaşmak
* Grup çalışmalarını desteklemek
* Aileleri sürecin bir parçası yapmak
Özetle özel eğitim ve sanat ayrılmaz bir ikilidir, sanat insanı oluşturan sistemlerin (sinir duyu sistemi, ritmik sistem, metabolik limb sistem) tümüne yönelik fayda sağlamaktadır. Böylece özel gereksinim gerektiren bireylerin sanatla özgüven ve kendilerini ifade etme becerilerinin yanı sıra akademik becerilere katkı sağlamaktadır.
AHMET TUNCER