SEREBRAL PALSİ NEDİR?
Serebral Palsi (SP), gelişmekte olan fetal ve yeni doğan beyninde meydana gelen, aktivite kısıtlılıklarına yol açan; hareket ve postüral gelişimdeki kalıcı yetersizlikler ile karakterinize, beyindeki lezyon statik olmasına rağmen ilerleyici muskuloskeletal (kas ve iskelet sistemine etki eden) bir hastalıktır.
Serebral Palsi’de görülen motor yetersizlikler sıklıkla bilişsel, davranışsal, duygusal, iletişim ve algı bozukluklarıyla birlikte seyreder. Bu yetersizliklerin bir arada bulunma oranlarıyla farklı Serebral Palsi tipleri ortaya çıkar.
SEREBRAL PALSİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Serebral Palsi tipleri arasında anotomik sınıflandırma 3 başlık altında toplanır.
1- Hemiparatik (Tek taraflı) Serebral Palsi = Vücudun bir tarafı etkilenmiştir. (Sağ yada sol taraf) Daha çok üst ekstremite olmak üzere hem alt hem üst ekstremite etkilenir.
2- Diparetik (İki taraflı) Serebral Palsi = Bu Serebral Palsi tipinde alt ekstremite üst ekstremiteye göre daha çok etkilenir.( İki bacak yada iki kol etkilenmiştir.)
3- Kuadriparetik (4 Taraflı) Serebral Palsi = 4 ekstremite de etkilenmiştir. (Hem kollar hem bacaklar etkilenir.) Gövde, yüz ve ağız kasları da sıklıkla etkilenir.
Serebral Palsi Tiplerini/çeşitlerini Klinik Bulgulara Göre İnceleyecek Olursak:
1- Spastik Serebral Palsi: Simetrik ya da asimetrik olabilir. Serebral Palsi’lerin %70 – %80’ninde gözlenir. Ekstremitelerde (kol-bacak) hipertonus (tonus artışı – kaslarda sertlik, katılık) gövde de hipotonus (tonus azlığı – gevşeklik) gözlenir.
2- Atetoid (Diskinetik) Serebral Palsi: Serebral Palsi’li bireylerin %6 – %15’ inde gözlenir. Etkilenen ekstremite de istemsiz, kontrol dışı, tekrarlı stereotip (dönme, bükülme, kasılma, şeklinde hareketler gözlenir.
3- Ataksik Serebral Palsi: Serebral Palsi vakalarının yaklaşık %4’ünü oluşturur. Denge problemleri, postür bozuklukları, koordinasyon problemleri ile karakterizedir. Yaşamın ilk yıllarında çocuklar genelde hipotoniktir. (flask- gevşek)
4- Hipotonik Serebral Palsi: Yetersiz kas tonusu ve refleksleri alınamaması ile karakterizedir. Baş ve gövde kontrolü zayıftır. Çocuklar flask ( gevşektir.)
Serebral Palsi Tipleriyle ilgili yeterli bilgi edindik. Şimdi de erken belirtilerine göz atalım:
Serebral Palsi’nin Çocuklarda Erken Belirtileri
- Risk faktörlerinin varlığı
- Konvülsiyonlar (havaleler)
- Mikrosefali
- Makrosefali
- Hidrosefali Varlığı
- Hipotoni / Hipertoni Varlığı
- Gelişimsel Reflekslerin Alınamaması – Asimetrik Olması – Zamanında Kaybolması
- Motor gecikmeler
- İstemsiz Hareketler
Peki;
Serebral Palsi’nin Nedenleri Nedir? Serebral Palsi’nin Gelişimindeki Risk Faktörleri Nelerdir?
SEREBRAL PALSİ’NİN DOĞUM ÖNCESİ NEDENLERİ (%75 – %80 )
- Akraba evliliği
- Kan uyuşmazlığı (ane-baba)
- Doktor kontrolünün olmaması
- Genetik nedenler
- Annenin enfeksiyonlu hastalık geçirmesi
- Kullanılan ilaçlar
- Kazalar
SEREBRAL PALSİ’NİN DOĞUM SIRASINDAKİ NEDENLERİ (%10 – %15)
- Prematüre doğum (erken doğum)
- Düşük doğum ağırlığı
- Zor doğum
- Beyin ödemi
- Kötü doğum şartları
SEREBRAL PALSİ’NİN DOĞUM SONRASINDAKİ NEDENLERİ (%10)
- Travmalar
- Ateşli hastalıklar
- Enfeksiyonlar
- Zehirlenmeler – beslenme sorunları
- Tümör
- Anoksi (boğulmalar)
SEREBRAL PALSİ’NİN ÜLKEMİZDE EN SIK GÖRÜLEN NEDENLERİ
- Akraba evliliği
- Kötü doğum şartları
- Enfeksiyonlar
- Zehirlenmeler – beslenme sorunları
SEREBRAL PALSİ’DE TANI NASIL KOYULUR?
Görüntüleme yöntemleri (örn; MR) ve risk faktörlerinin belirlemesi, Serebral Palsi tanısına katkıda bulunur, ancak kesin tanı için yeterli değildir. Genellikle klinik belirti ve semptomlarla teşhis edilir.
Serebral Palsi’li bireylerde fizyoterapinin yeri ve önemi çok büyüktür. Serebral Palsi’li her birey kendine özgüdür. Dolayısıyla tedavi programı bireyin ihtiyaçlarına göre kısa zamanlı hedefler ve uzun zamanlı hedefler olarak ayrılarak belirlenir.
SEREBRAL PALSİ TEDAVİSİNDE FİZYOTERAPİNİN AMAÇLARI ve ÖNEMİ
- Normal motor gelişimi desteklemek
- Kas kuvvetini korumak ve artırmak
- Fonksiyonel hareket yeteneğini korumak ve arttırmak
- Postüral kontrolü geliştirmek, baş ve gövde kontrolü sağlamak
- Eklem limitasyonları, kontraktürleri, deformiteleri, tonus problemlerini ve skolyoz gibi ikincil kas-iskelet sistemi bozukluklarının önlenmesi
- Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığı sağlaması
- Yardımcı araç, gereç ve cihaz ihtiyaçlarını belirlemek
- Aile eğitimi
- Çevresel düzenlemeler ile ilgili bilgilendirmek
SP’NİN TÜRKİYE’DE YAYGINLIĞI HER 1000 DOĞUMDA 4.4’TÜR
Peki Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ne Zaman Başlamalı?
Fizyoterapi ve rehabilitasyon süreci bebeklik döneminde başlar. Yukarıda saydığımız risk faktörlerinden biriyle dünyaya gelen bebekler gözlem altında olmalıdır. Kontraktür ve deformiteler zamanla yerleşeceği için en erken dönemde bebeğe uygun fizyoterapi yöntemleri uygulanmasıyla bebekte kas ve iskelet sisteminin gelişiminde çok daha olumlu sonuçlar alınır, ikincil problemlerin (skolyoz, sistemik problemler..) görülme olasılığı azalır.
Bu sebepten geniş kapsamlı, kişiye özgü ve bireyi günlük yaşama adapte etmeye yönelik tedavi programı oluşturma anlayışını benimsemiş olan kurumumuzda ihtiyaç duyduğunuz her anda sizlerle birlikte olmaktan mutluluk duyarız.
İzmir Özgür Adımlar Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi olarak Serebral Palsi tanısı konmuş hastalar için uzman kadromuzla en iyi tedaviyi sağlamayı hedefliyoruz. İzmir Serebral Palsi tedavisinde öncü kurumlardan olan kurumumuz, serabral palsi çeşitleri, serabral palsi nedenleri gibi soruları iredeleyerek serabral palsi tedavisi için fizik tedavi eğitimleri sunmaktadır.
TUĞÇE KAYNAK
FİZYOTERAPİST